door Wouter Polspoel (bron circubuild.be 17-12-2019)
fotografie Koen Broos en Yannick Milpas

Sylvie Bruyninckx van VIVA Architecture realiseerde al verschillende projecten waarin CLT als constructiemethodiek toegepast werd, onder meer de eengezinswoningen DEAR FARM en STAIRWAY TO HEAVEN, die door ARWO-BOUW werden uitgevoerd. “CLT is inmiddels interessant voor elk soort project, van een kleine renovatie tot de realisatie van een groot gebouw”, vertelt ze.

In welke werf werd de bouwtechniek toegepast?

We hebben reeds verschillende projecten gerealiseerd waarin CLT als constructiemethodiek werd toegepast. Ons eengezinswoningen DEAR FARM en STAIRWAY TO HEAVEN, beide uitgevoerd door ARWO-BOUW, zijn mooie voorbeelden.

Wat gaf de doorslag om voor CLT te kiezen?

Bij de oprichting van VIVA Architecture hebben we bewust gekozen om nieuwbouwwoningen in houtbouw te realiseren. Een eerste woning realiseerden we in houtskeletbouw, maar vanaf 2014 zijn we volledig overgeschakeld naar CLT. Daar waren verschillende redenen voor. Zo biedt bouwen met CLT biedt veel meer flexibiliteit en zijn grotere overspanningen mogelijk. Maar ook de isolerende eigenschappen, het binnenklimaat en de akoestische eigenschappen zijn beter. Bovendien biedt CLT meer mogelijkheden op het vlak van binnenafwerking. Je kan het materiaal in het zicht laten, zoals we deden in DEAR FARM, of je kan een leidingspouw voorzien en deze afwerken met gipskarton, zoals in het project STAIRWAY TO HEAVEN.

Hoe stonden de aannemers en de bouwheren tegenover deze keuze?

De bouwheren die ons benaderen zijn meestal al overtuigd van de bouwmethodiek. Ze hebben al nagedacht over de meerwaarde die CLT hen kan bieden. Ze kiezen ervoor om met ons te werken omwille van onze ervaring met CLT en daarnaast werken we ook steeds met een aannemer die zelf al ervaring heeft met CLT.

Wat zijn achteraf gezien de sterke punten bouwen met CLT?

Enkele belangrijke punten kwamen al aan bod, maar een ander belangrijk element is de korte uitvoeringstermijn, omwille van de ‘droge’ bouw. Een eengezinswoning realiseren we op 6 maanden, volledig afgewerkt en instapklaar. Verder genereert CLT een optimale luchtkwaliteit, een gegarandeerde luchtdichtheid en een dampopen constructie. Bovendien levert het een zeer goede EPB-score op én is het energiezuinig zonder dikke muuropbouw. Ook qua duurzaamheid en in functie van circulair bouwen is CLT een zeer goede toepassing.

Zijn er bepaalde elementen of details die nog voor verbetering vatbaar zijn?

De akoestiek bij appartementen moet met zorg bekeken worden. We hebben al verschillende studies gedaan en daarin werd toch altijd voldaan aan de akoestische normering. Hoogbouw is uitdagender maar in combinatie met staal is dat perfect realiseerbaar. Er zijn recent verschillende studies uitgevoerd, onder meer door de TU delft, die besluiten dat bij niet te ranke hoogbouw 40 bouwlagen mogelijk zijn.

Zijn er bepaalde dingen waar een architect rekening mee moet houden als hij kiest voor een ontwerp in CLT?

Er zijn twee belangrijke elementen. De bouwheer beslist in een vroeg stadium waar alle technische voorzieningen komen. Dat gaat zeer ver, zelfs de positie van schakelaars, stopcontacten en lichtpunten wordt van tevoren vastgelegd om ze in de CLT-constructie uit te frezen. Daar ben je natuurlijk wel zeker dat alles correct wordt gedetailleerd. Een tweede element is dat de voorbereidende uitvoeringsfase veel intensiever is dan bij traditioneel bouwen. Alles wordt vooraf bepaald, beslist en besteld, nog voor de werken starten.

Voor welk type projecten is CLT interessant en voor welke projecten minder?

CLT is inmiddels interessant geworden voor elk soort project. De manier waarop je ontwerpt is specifiek aangepast op de toepassing van CLT, net zoals dat ook voor andere bouwmethodieken geldt. CLT op zich is erg flexibel en is daarom voor vele toepassingen geschikt, van een kleine uitbreiding tot de realisatie van grote gebouwen met verschillende functies. Voor gebouwen in binnenstedelijke gebieden, waar de overlast naar de buren en de werfinname van de straat beperkt moet worden, is CLT een goede oplossing omwille van de korte bouwtermijn.

Is bouwen met CLT duurder of goedkoper dan traditioneel bouwen?

In de beginjaren lag prijs van bouwen met CLT hoger dan die van traditioneel bouwen. Ondertussen zijn de prijzen naar mekaar toe gegroeid als je gelijkaardige kwaliteit wilt. De kostprijs van traditioneel bouwen blijft bovendien nog stijgen. Daarnaast win je aan flexibiliteit en kan je met CLT makkelijker voldoen aan de EPB-normering dan met traditioneel bouwen. Ook bij VIVA ervaren we deze evolutie. We passen CLT nu niet enkel meer toe op woningen, uitbreidingen of dakopbouwen, maar ook in grotere projecten zoals appartementen en groepswoningbouw bieden we ontwikkelaars en bedrijven een passende oplossing. We zijn zeer tevreden met deze evolutie en zijn ervan overtuigd dat CLT meer en meer toegepast zal worden.